Анатолій Балуценка
1574 Не
першы раз жыцё паўстала
І запалала над Зямлёй,
Яно раней ўжо існавала
На папярэдніцы сваёй.
1575 На
Прадзямлі былі умовы,
Трывць жыццю каб доўгі час,
Ды клімат надышоў суровы,
Жыццё загінула ураз.
1576 Форма
жыцця абавазкова
Для Прадзямлі і для Зямлі,
Бо ў складзе масы ёсць аснова,
Жыццё каб віды набылі.
1577 Калі
планеты утваралісь,
Апошні крок падобным быў:
Як рэчывы кандэнсавалісь
Заўжды арганіку тварыў.
1578 І
арганічныя злучэнні
Ўступалі ў дзею між сабой,
Каб мець устойлівасць ў імгненне,
Патэнцыял каб зменшыць свой.
1579 Таму
ўзаемадзея гэта
Знайшла такое развіццё,
Што мела ў выніку планета
Вянец матэрыі – жыццё.
1580
Упершыню жыццё стварала
На доўгі тэрмін Прадзямля,
Адменнасцяў было нямала
У відаў, што дала Зямля.
1581
Абгрунтаваныя высновы
На тым, што ў Прадзямлі тады
Былі адметныя умовы:
Звышціск і акіян вады.
1582 Таму і
фауна, і флора
Былі стварэннем формы той,
Якой прытулкам стала мора,
Каб жыць бясконца пад вадой.
1583 Шляхі
стварэння паўтаралісь,
Бо быў адзіны механізм:
Спачатку ДНК ўтваралісь,
З іх – клеткі, потым арганізм.
1584
Раслінны свет і свет жывёльны
Ў вадзе мог толькі існаваць,
У асяроддзі навакольным
Магло жыццё шлях прадаўжаць.
1585 Як
клеткі ДНК стваралі,
Каб ў асяроддзі жыць другім,
Заўжды умовы не давалі
На свеце заставацца ім.
1586 Жыццё
даўно пачала крокі,
Каб мець гісторыю сваю,
Бо ў першы раз у час далёкі
Яно прыйшло на Прадзямлю.
1587
Палеантолагі заўсёды
Істот знаходзяць, што жылі,
І асадковыя пароды
Узрост прыблізны іх далі.
1588 Жылі
даўно істоты тыя,
Таму, мо, тры мільярды год,
Глыбіні занялі марскія,
Маглі падтрымліваць свой род.
1589 І
факты – аб мінулым згадка,
Што від такі калісьці жыў,
Але ўсяму жыццю пачаткам
Не мог ён стаць, ды і не быў.
1490 Сведка
надзейны і галоўны,
Від можа сведчанне даваць,
Што панцыр з ракавін ахоўны
Мог, як звычайна, будаваць.
1591 Ў
гарах знаходзяць часта дужа
Ад ракавін марскіх сляды,
Бо не было ў былы час сушы,
Быў толькі акіян тады.
1592 А
старажытнія платформы –
Кара далёкай Прадзямлі,
Былі дном мора да рэформы,
А складкі гор пасля ляглі.
1593 У
акіяне ўсеагульным,
Як дно, вяршыні гор былі,
Ды было месца там утульным,
Каб ракавінкі ў ім жылі.
1594 На
Прадзямлі занадта многа
Было ўсіх форм жыцця тады,
Яны – істоты дна марскога
Або бязмежнасці вады.
1595
Прыйшлі часы, пара настала,
І утварылася Зямля,
Дзе суша для жыцця паўстала,
І акіян узнік пасля.
1596 Жывёлы
Прадзямлі, расліны,
Смяротны час сустрэўшы свой,
Асесці к дну былі павінны,
Складалісь стала там у слой.
1597 Ў
шчытах старых заўжды нямала
Ёсць моцных рыфаў з вапняка,
Нібы умела іх складала
Калісьці нейчая рука.
1598 Крэйда
і вугаль, як пароды,
Багацце сёняшняй Зямлі –
Жыцця былога адыходы,
На дно асадкамі ляглі.
1599 І
біягенныя асадкі
Адказ дадуць надзейны ўраз:
Калі былі жыцця пачаткі
На Прадзямлі, які быў час?
1600 Адказ
прыйшоў сваім парадкам,
Бо ён ужо даўно гатоў:
Навука кажа, што асадкам
Амаль мільярды тры гадоў.
1601 Здаўна
на сушы крэйду бралі,
Ёй карысталіся даўно,
Мільярды год той скарб складалі
Шмат ракавінак, ўслаўшы дно.
1602 Ёсць
вугаль выкапнёвы цэнны,
Занадта чысты ад парод,
Па складу ён амаль нязменны,
Ў ім сто працэнтаў – вуглярод.
1603 Адкуль
ён, паясняюць ўмела:
Са старажытніх ўзнік лясоў.
Чаму, калі загіне дрэва
Працэс падобны не ішоў?
1604 Бо ў
кіслароднай атмасферы
Заўжды згнівае бервяно,
Бактэрыі як прымуць меры,
Гніллём становіцца яно.
1605 І
вугаль створаны каменны,
Ён – скарб жыцця ад Прадзямлі,
Ўтвараўся доўга, быў нязменны
Падарак цэнны для Зямлі.
1606 Бо
сонца над планетай ззяла,
І фотасінтэз мог ісці,
Раслін было ў вадзе нямала,
Былі умовы, каб расці.
1607 Шмат
водарасцяў надта малых
Паверхню занялі вады,
А фотасінтэз ім трывала
Энергію даваў тады.
1608 Калі
расліны час аджылі
І пачыналі адміраць,
Ў вадзе без кіслароду гнілі,
Пачалі вугаль утвараць.
1609 Ў
мільярды год была дарога,
Каб утвараліся пласты,
Ад Прадзямлі падаркаў многа:
Ёсць ўсюды вуглю паклады.
1610 Жыццё
упершыню пачалась
На старажытняй Прадзямлі,
І да часоў тых прадаўжалась,
Яго умовы як звялі.
1611 Жыццё
на Прадзямлі трывала
Працяглы, вельмі доўгі час,
Суровую пару спаткала,
Таму загінула ураз.
1612
Планета награвалась, стала
Змяняць параметры свае,
Выпарвацца вада пачала
Ўсёй гідрасферы у яе.
1613 Былі
жахлівымі умовы,
Застаўся каб хто-небудзь жыць,
Ды небыцця стан быў часовы:
Зямля змагла жыццё стварыць.
1614 Як
кантыненты утваралісь,
Калісьці яны дном былі,
Таму на іх сляды засталісь
Жыцця былога Прадзямлі.
1615 Хавае тайны
зямля стала:
Ці ракавінку, або косць,
Ад Прадзямлі, што ўжо прапала,
І ад Зямлі, якая ёсць.
1616 Ў
жыцці існуюць два узросты:
Больш старажытні – Прадзямлі,
І малады узрост адносна –
Паўторнае жыццё Зямлі.
1617 Ў
летапісу жыцця былога,
Ў астатках раслін і істот,
Разрываў ў датаванні многа:
У некалькі мільярдаў год.
1618
Занадта розныя істоты
У двух перыядах жылі,
Бо іншымі ўмовы прыроды,
Калі ствараліся, былі.
1619 Зусім
жыццё з планеты знікла,
Пераўтварэнне як ішло,
Каб, як раней, паўстаць зноў звыкла
Ў шматлікіх відах на Зямлі.
1620 Бо па
аналізу астаткаў
Сказаць вучоныя змаглі:
Мільярды год ўжо ад пачатку
Узрост жыцця на Прадзямлі.
1621 А на
Зямлі жыццё паўстала,
І працвітае кожны род,
Не надта многа, ды нямала,
Хоць невядома, колькі год.