Анатолій Балуценка
150 У тайны
рэчыва прыроднай
Шмат недаступнага для нас,
Але няма мадэлі годнай,
Прыдатны каб знайсці адказ.
151
Пытанняў шэраг недарэчны
Пра атам. Ён такі чаму?
Бо атам – рухавік адвечны,
Хто даў бясконцы рух яму?
152 Хто
прымушае электроны
Вакол пратонаў шлях трымаць?
Незразумелыя законы,
Ніколі тайну не пазнаць.
153 Ў
будову атаму адразу
Паверылі, к ёй кожны звык,
Ды добрага няма адказу
На цуд: адвечны рухавік.
154 Цуд
неба зорнага датычыць,
Такі, як атам, і сусвет.
Для руху сілу дзе пазычыць
Бяздонню зорак і планет?
155 Час
хуткасць іх не памяншае,
Што рухавік сілкуе той?
Хто вечны рух ажыццяўляе?
Чыёй здзяйсняецца рукой?
156 Сусвет
вялікі і дакладны,
Ўтварае процьма зорак гмах,
Яны быць на арбіце здатны.
А хто прадвызначыў іх шлях?
157 З
арбіты зоркі не сыходзяць.
А хто каметы ў шлях вядзе?
Хто курс патрэбны ім знаходзіць?
Як праляцяць яны і дзе?
158 Ззусім
няпростае пытанне:
Дзе зоркам здабываць цяпло?
Невыканальнае заданне
Пазнаць, адкуль яно прыйшло.
159 Стан у
нейтронных зорак звычны:
Там сціснут нават і пратон,
Адзіны сантыметр кубічны
Ў іх важыць аж мільёны тон.
160 Час і
прастора. Уяўленне
Людзей бянтэжыць зноў і зноў,
Бо не ўспрымае разуменне,
Для тлумачэння няма слоў.
161 А дзе
матэрыі пачатак,
І колькі будзе існаваць?
Прырода ставіць шмат загадак,
Адказ на іх няма дзе ўзяць.
162 Адна
прырода ў цэлым свеце,
Але незразумела зноў:
Чаму для зорак у сусвеце
Фізічных надта шмат умоў?
163 Чаму ў
адных ёсць атмасфера,
А у другіх яе няма?
Заўжды свая ў прыроды мера:
На зорках спёка ці зіма.
164 І склад
хімічны вельмі розны,
Ён асабісты для планет,
Ды нельга даць адказ сур’ёзны,
Чаму так створаны сусвет.
165 Чаму
гарачыя ёсць зоркі
І зоркі вечнай мерзлаты?
Няведання стан надта горкі,
Няма ў задачы прастаты.
166 Ды не
пазнаць усё адразу,
Як існасць, трэба свет прыняць,
Але пакуль няма адказу,
Няма падстаў яго шукаць.
167 Такіх
пытанняў шэраг цэлы
Бясконца можна задаваць,
Ды ў інфармацыі прабелы,
Час не прыйшоў сакрэт пазнаць.
168 Хачу
прывесці погляд новы
Жыцця стварэння і Зямлі,
Шукаю слушныя высновы,
Прычыны каб у іх былі.
169 Калі ў
наяўнасці прычына,
Ўраз вынік можна зразумець,
Іначай быць і не павінна,
Дакладнасць лепш ў мадэлі мець.
170 Заўжды
існуюць спадзяванні,
Што веды ўдасца паглыбляць,
Праз час на цяжкія пытанні
Адказ удасца годны даць.
171 Любыя
каб стварыць злучэнні,
Сыравіны ў сусвеце шмат,
Бо шэраг атамаў ў імгненні
І рэчываў стварае рад.
172 Зямля
раней была расплавам,
Ды астывала спакваля,
Злучэнняў у кары нямала
Стварыла ў гэты час Зямля.
173
Алхімікі раней жадалі
Багацце штучнае зрабіць,
Ды поспеху не прычакалі,
Прыродны шлях не паўтарыць.
174 Бо былі
іншымі умовы
Стварэння рэчываў ў кары,
Каб мінерал ўтварыўся новы,
Патрэбны ўмовы той пары.
175 З
адзінай масы разнастайны
Стварыўся арэал Зямлі,
Не ведаем пакуль што тайны
Працэсаў, што ў той час ішлі.
176
Пытанняў шмат, няма адказу,
І не знайсці павек адказ:
Ў сістэму сонечную масу
Што прывяло ў далёкі час?
177
Бясконца паўстаюць пытанні,
Непадуладны думцы свет,
І лепш прымаць абмежаванні,
Мадэлі вызначыць прадмет.
178 Як
разабрацца у дылеме:
Адкуль узялася Зямля?
Яна у сонечнай сістэме
Прышэлец ці павек свая?
179
Праблему вырашыць цікава,
Хоць след прырода замяла,
Ды ёсць магутная падстава:
Ў кары няма ні кроплі шкла.
180
Стварэння час – час звышсуровы,
Працэсы жорсткія ішлі,
Хоць невядомыя умовы,
Ды вынік бачны на Зямлі.